Doorbreek het taboe op belonen

Duurzaam reisgedrag belonen is in veel organisaties een moeilijk onderwerp. “Het kost veel geld.”, wordt al vaak gedacht, zonder dat er wordt nagedacht over wat het oplevert. “Dan trekken we mensen voor.”, wordt opgeworpen en er zijn natuurlijk altijd mensen met minder opties dan anderen. “Dan moeten we een heel ingewikkeld systeem opzetten om alles bij te houden.”, wordt aangebracht, waarbij niet gekeken wordt naar wat zo’n systeem voor waardevolle data aanlevert.

Gedragsverandering

En dat is jammer, want belonen is het enige dat echt goed werkt om een duurzame gedragsverandering teweeg te brengen. Eerder spraken we in de Slim Leasen Podcast al eens met Marius Rietdijk, Europees pionier op het gebied van gedragsveranderingsmanagement. Hij werkt aan de VU in Amsterdam, Centrum van gedragsverandering. Hij benoemde toen al de effectiviteit van belonen. Straffen (werkt alleen op korte termijn) en het verschaffen van informatie (is nodig, maar zet niet aan tot verandering) kunnen helpen, maar niks is zo effectief als belonen.

Webinar

Recent hadden we de mogelijkheid om hem uit te nodigen bij een webinar van De Verkeersonderneming en Bereikbaar Haaglanden en Rijnlanden waar wij bij betrokken zijn. En daar ging hij nog veel dieper op dit onderwerp in. Hij legde uit dat het belonen niet eenmalig moet gebeuren, dat sociale beloningen essentieel zijn en dat negeren ook geen slimme strategie is. Hoe pas je dit toe in het kader van duurzame mobiliteit?

Langdurig belonen

Dit is waar heel veel mensen in organisaties bang voor zijn: ja, maar als ik eenmaal aan belonen begin, dan is er geen houden meer aan en kan ik er nooit mee ophouden en is het dus heel duur. Om dat probleem op te lossen kan je qua duurzame mobiliteit twee sporen bewandelen.

Ruimte creëren

Allereerst is alles relatief. Op dit moment verstrekken jullie misschien “gewoon” een reiskostenvergoeding van 19 cent per kilometer. Als die voor iedereen nu hetzelfde is, dan geven jullie daar nu al kosten aan uit. Op het moment dat je die niet meer geeft aan mensen die met de auto komen (in ieder geval tot 15 kilometer), dan creëer je ruimte om wat extra’s te doen voor de mensen die met de fiets komen. En zelfs al houd je dat op 19 cent per kilometer, dan nog is het een beloning ten opzichte van de auto.

Loterij

Als tweede werd ook duidelijk dat de beloning in het begin er wel elke keer moet zijn, maar op termijn moet er wel een beloning zijn, maar hoeft deze er niet elke keer te zijn. Stel je looft een fietsbon uit ter waarde van 100 euro aan iemand die die dag op de fiets is, één keer per maand, dan is deze beloning effectief. Zeker als niet van te voren vast staat wie hem krijgt. Dan heeft het namelijk elke dag zin om op de fiets te komen, met de kans dat je de 100 euro wint.

Sociale beloning

Mensen zijn veel gevoeliger voor een sociale beloning dan voor een financiële beloning op lange termijn. De eerste paar keer dat de financiële beloning wordt gegeven, is het nog speciaal en zet het nog zoden aan de dijk. Maar op een gegeven moment is het een nummer op je salarisstrook en zegt het niks meer.

En dat terwijl sociale beloningen blijven, zoals:

• Een compliment van je manager omdat je deze week al voor de derde keer thuis werkt en toch betrokken blijft bij je collega’s
• Een wisseltroffee op je bureau omdat je altijd met het ov komt
• Een hall of fame van de mensen die altijd met de fiets komen
• Een team dat in het zonnetje wordt gezet omdat ze zoveel carpoolen
• Zelf gebakken koekjes bij het overleg omdat dit op een goed met het ov bereikbare locatie werd gepland.

Niet negeren

En wat je vooral niet moet doen is negeren van verkeerd gedrag. Dus als iemand altijd maar met de auto komt en iedereen weet dat deze persoon op vijf kilometer woont, dan is het essentieel om te benoemen. Iedereen weet namelijk dat het zo is en als er nooit over gesproken wordt, dan is het net alsof het gedrag wordt goedgekeurd. Zolang niemand er over zeurt, is het blijkbaar prima dat iemand het doet. Mensen die het in eerste instantie goed doen, worden niet gemotiveerd om het goed te blijven doen. De cultuur, het gedrag, binnen de organisatie is essentieel. Overigens niet alleen voor de mensen waar direct mee samen wordt gewerkt, juist ook de directie moet het goede voorbeeld geven.

Laat hieronder weten wat jullie doen om goed gedrag te belonen, daar leren we allemaal van!

Deel het artikel via de onderstaande buttons!